Mevsimsel Affektif Bozukluklar

Bugünkü sağlık köşemizde sizlere Mevsimsel Affektif Bozukluklar hakkında bilgiler vereceğim.

Mevsimsel Affektif Bozukluklar

Dünya üzerindeki yaşam kışın doğal olarak yavaşlar. Günler kısalır, ışık azalır ve kendimizi televizyonun karşısına hapsederek ya da sıcak kalmak için örtünün altında saklanarak bu değişime tepki gösterebiliriz.  Fakat mevsimsel affektif bozuluk sadece bu kadarla kalmayacak ve gerçekten ciddi sorunların işaretlerini yansıtacaktır.

Mevsimsel affektif bozukluk (SAD), yıl içerisinde belirli mevsim geçişlerinde ve bu mevsimlerin etkilerinin hissedildiği dönemlerde gün yüzüne çıkan bir tür depresyon halidir. Genelde insanlar sonbahara girerken ve kış mevsiminin kendini hissettirdiği dönemlerde SAD semptomlarını yaşayabilirler. Nadirde olsa ilk bahar başlangıcı ve yaz mevsiminin yükseldiği dönemlerde de bu durumu yaşayanlar olabilmektedir.

Mevsimsel affektif bozukluk hastalığı hakkında bilmeniz gerekenlere bakacak olursak:

Mevsimsel affektif bozukluğu en sık görülen semptomları nelerdir?

SAD semptomları, majör depresyon tanısı için gereken aynı kriterleri içermektedir. Bunlar arasında;

• Moral bozukluğu
• Umutsuzluk duyguları
• Enerji eksikliği
• Konsantre olma zorluğu
• Uyku ve iştahta değişiklikler
• Bir zamanlar sevdiğiniz aktivitelerdeki zevk kaybı
• Ölüm veya intihar düşünceleri sayılabilir.

Kış mevsiminde SAD geliştiren insanlarda aşağıdaki benzersiz belirtiler fark edilebilir:

• Kollarda ve bacaklarda ağırlık
• Sık uyuyakalmak
• Karbonhidratlar / kilo alımı için istek
• İlişki sorunları

SAD majör depresyonun “hafif” bir versiyonu mu?

Hayır, bu yaygın bir yanılgı olsa da. SAD, daha spesifik bir tür ya da alt tip için sadece süslü bir kelime olan majör depresyonun “belirleyicisidir”. Mevsimsel affektif bozukluk yaşayan kişilerin semptomları yılın belirli bir zamanında olur. Mevsimler değiştikçe depresyonları remisyona girer. Bu durum iki yıl boyunca birkaç kez tekrar edebilir.

SAD’a ne sebep olur?

Araştırmacılar henüz SAD’nin spesifik nedenini ortaya çıkarmamışlardır. Ancak biliyoruz ki, birkaç faktör kesin olarak bilinmektedir.

• Kış mevsiminde güneş ışığının azalması,
• Biyolojik saatin dengesizleşmesi ve serotonin (ruhsal seviyeyi belirleyen bir tür beyin kimyasalı) ve melatonin (uyku ve ruhsal seviyeyi düzenleyen kimyasal) seviyelerinin azalması.
• Genç bayanlarda, SAD oluşturma riski daha yüksektir.
• Ekvatordan uzakta yaşayan veya ailesinde depresyon öyküsü olan kişiler de belirtileri daha sık yaşarlar.

Mevsimsel affektif bozukluk için ne zaman doktora gitmeliyim?

Elbette, herkes kışın kendilerini halsiz ya da motivasyonsuz hissetseler de günler bir şekilde geçer. Ancak belirtileriniz hayatınızda aksamalara neden oluyorsa, asla bir uzmana ulaşmaktan çekinmeyin.

Semptomlar günlerce meydana gelirse, uyumakta veya yemek yemede büyük değişiklikler olduğunu fark edersiniz, sosyal olarak geri çekilirsiniz veya genellikle ruh halinizi artıran aktiviteler işe yaramazsa. Semptomları yönetmek için alkol kullanıyorsanız veya intihar düşünceleri yaşıyorsanız acil yardım isteyin.

SAD için en iyi bakımı nasıl alabilirim?

Zaten mevsimsel affektif bozukluk belirtileri yaşıyorsanız asla geç değildir. Tedavi almak, rahatsızlığın daha kötüye gitmelesini önlemeye yardımcı olacaktır.

Birinci basamak doktorunuzdan veya bir psikiyatrist, psikolog veya lisanslı bir danışman gibi bir akıl sağlığı uzmanı ile randevu alabilirsiniz.

En iyi bakımı sağlamak için randevunuzdan önce rahatsızlığınızın nedenlerini anlamaya çalışın. Her zaman insan kendisini daha iyi tanımaktadır bunu herhangi bir uzman sizden daha iyi yapamaz. Bu yüzden bu durumdan kurtulmak için neler yapabileceğinizi düşünün. Ayrıca doktorunuz için aklınıza gelebilecek belirli soruları not edebilirsiniz. Bunlar şunları içerebilir:

• Mevsimsel afektif bozukluk geliştirmemişsem belirtilerime neden olan ne olabilir?
• Geçmişte hastalarınız hangi tedavileri yararlı buldu?
• Bugün ruh halime yardımcı olmak için yapabileceğim herhangi bir davranış değişikliği var mı?
• Tavsiye edeceğiniz yazılı kaynaklar var mı?

Doktor ofisinde iken, depresyonunuzun diğer fiziksel nedenlerini dışlamak için fizik muayene veya laboratuar testleri yapabilir. Doktor ayrıca daha ayrıntılı bir değerlendirme almak için bir zihinsel sağlık uzmanı görmenizi önerebilir.

Hangi tedaviler benim için işe yarayabilir?

Herhangi bir zihinsel sağlık probleminde, tek bedene uyan tek bir tedavi yoktur. İşte doktorunuzla keşfetmek için birkaç seçenek.

İlaç Kullanımı: Antidepresanların, özellikle yoğun semptomları olan SAD geliştiren insanlar için etkili olduğu kanıtlanmıştır. İlaçlar etkisini hemen göstermez bu yüzden sabırlı olmanız gerekir. İlaçların etkilerini hissetmeniz için bir iki hafta beklemeniz gerekebilir. İlaçlar etkisini göstermişse ve daha iyi hissediyorsanız doktorunuz tedaviyi bitirmeden siz ilaç kullanımını bırakmamalısınız. Bu durum özellikle antidepresanlarda yoksunluğa ve daha güçlü bir depresif duruma yol açabilmektedir.

Psikoterapi: Konuşarak kişinin duygudurum bozukluğunun altındaki sebepleri bulmaya ve bunları çözmeye yönelik bir tedavi sürecidir. Mevsimsel afektif bozukluk hastaları için psikoterapi genellikle çözüme kavuşturan bir yöntemdir.

Psikoterapist, olumsuz duygu ve düşüncelerinizin altında yatan nedenlere ve bunların depresyonunuzla olan ilişkisine odaklanacak ve geliştirdiğiniz rahatsızlığın etkilerini en aza indirmeniz için size yol gösterecek ve destek olacaktır.

Bununla ilgili bazı rahatlama egzersiz ve zihninizi olumsuz duygulardan arındıracak bazı meditasyon yöntemleri de gösterecektir. Semptomların üstesinden gelmenin etkili yöntemlerini kavramanıza ve kontrol edilemeyen enerjiyi geri kazanmanızı sağlamak için rahatlama yöntemleri kullanmanıza yardımcı olabilir.

Işık terapisi: Fototerapi olarak da adlandırılır ve özellikle kış mevsiminde güneş ışığı yoksunluğu çeken hastalar için doğal ışığı taklit eden uygulamadır. Uygulama ile hasta doğal ışık etkisinde kalır. Sistemde kullanacağınız alet hastayı güneş ışığının vereceği etkinin bir benzerini üreterek ruhsal halini dengeleyen hormanları açığa çıkarır.

Fakat bugün ne yapabilirim?

Bir uzmandan destek almak her zaman iyidir fakat bunun dışında, belirtileri hafifletecek ve ruhsal durumu dengeleyebilecek yaşamsal etkenlerde değişiklikler de yapılabilir.

Daha sık dışarı çıkmak

Daha fazla güneş ışığına maruz kalmak,

Spor, yürüyüş ve benzeri egzersizler ile günlük bir rutin oluşturmak,

Alkol, uyuşturucu ve türevlerini kesinlikle kullanmamak,

Uyku düzeni oluşturmak (mümkünse gece en fazla 23:00 da yatakta olmak)

Çeşitli rahatlama meditasyonları denemek.

Daha sağlıklı bir yaşam tarzı planlamak asla kötü bir fikir değildir. Ancak belirtileriniz hemen gelişmezse, kendinizi kötü hissetmeyin. Bugün mevsimsel affektif bozukluğunu yönetmeye nasıl başlayabileceğinizi düşünün ve her mevsimde daha sağlıklı bir yaşam sürün.